KỲ QUAN ĐỊA MẠO - ĐỊA CHẤT BIỂN ĐẢO VIỆT NAM
LÊ ĐỨC AN1, TRẦN ĐỨC THẠNH2, NGUYỄN HỮU CỬ2
1Viện Địa lý, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội
2Viện TN&MT Biển, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội
Tóm tắt: Nghiên cứu kỳ quan địa mạo - địa chất biển đảo Việt Nam dựa trên khái niệm của các tổ chức NOWF và UNESCO. Các kỳ quan được bước đầu kiểm kê theo không gian phân bố, gồm: dải ven biển, dải chuyển tiếp lục địa -biển, dải biển nông ven bờ, và vùng biển khơi xa; chúng cũng được sơ bộ phân hạng thành 3 cấp: quốc tế, quốc gia và địa phương. Ở đới bờ (gồm 3 dải không gian đầu) có 88 kỳ quan địa mạo - địa chất, trong đó có 17 kỳ quan cấp quốc tế; đó là các bán đảo, bờ biển, cồn đụn cát, vũng vịnh, đầm phá, đảo và quần đảo ven bờ. Vùng biển khơi xa có đến 102 kỳ quan, trong đó có 61 kỳ quan cấp quốc tế, tạo nên 2 đại kỳ quan thế giới là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa; đó là những đảo, quần đảo, cao nguyên san hô với những atoll và rạn san hô mặt bàn dạng tháp. Với tư cách là những kỳ quan đại diện, bán đảo Hải Vân - bãi Lăng Cô - đảo Sơn Trà (Di sản thiên nhiên thế giới), vùng cửa sông Ba Lạt (Danh thắng địa chất thế giới), đảo Lý Sơn (Danh thắng địa chất quốc gia-quốc tế), đảo Nam Yết và atoll Nam Yết - Sơn Ca (Danh thắng địa chất thế giới) đã được mô tả tóm tắt.