1. Các yếu
tố ảnh hưởng đến đặc tính địa hoá của đá trầm tích
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng
đến đặc tính địa hoá của các đá trầm tích: thành phần hoá học của miền (vùng)
cung cấp vật liệu trầm tích, quá trình phong hóa, vận chuyển, lắng đọng và quá
trình thành đá.
Thành phần hoá học của vùng
cung cấp vật liệu ảnh hưởng mạnh đến thành phần của các đá trầm tích. Và thành
phần của vùng lại phụ thuộc vào bối cảnh địa động lực. Các vật liệu trầm tích
là sản phẩm nghiền nát, vỡ vụn của các đá gốc trải qua nhiều giai đoạn hoạt
động kiến tạo của khu vực.
Điều kiện phong hoá ảnh hưởng
rõ rệt đến đặc điểm hoá học của các đá trầm tích. Đặc biệt quá trình phong hoá
hoá học – là quá trình phân huỷ và biến đổi thành phần (khoáng vật và hoá học)
của các đá gốc dưới tác động của các yếu tố như: nước, oxy, carbonic, axit
hữu cơ.
Trong quá trình vận chuyển
vật liệu trầm tích đã diễn ra sự phân dị cơ học, phân dị hoá học khiến thành
phần hoá học của các trầm tích bị biến đổi, hoặc tái phân bố các nguyên tố hoá
học, như một số nguyên tố vết được tập trung trong thành phần sét. Quá trình
này còn phụ thuộc vào độ dài gián đoạn giữa các thời kì xói mòn và lắng đọng
trầm tích.
Hoàn cảnh lắng đọng trầm tích, trước hết là tốc độ sụt lún, có
vai trò cực kì quan trọng, làm biến đổi đặc tính địa hoá các đá trầm tích. Các
quá trình hoá học và sinh hoá khống chế độ hoà tan của các nguyên tố trong nước
biển và phong hoá dưới nước cũng có thể ảnh hưởng đến sự biến đổi thành phần
của một số kiểu trầm tích.
Quá trình biến đổi vật liệu
trầm tích thành đá trầm tích (diagenesis) là quá trình biến đổi một hệ thống
nhiều thành phần không cân bằng thành một hệ thống cân bằng trong điều kiện
nhiệt động mới. Quá trình này phụ thuộc vào thành phần hoá học của nước lỗ
rỗng, nước thổ nhưỡng, lịch sử chôn vùi trầm tích và gradient địa nhiệt.
Nghiên
cứu địa hoá các đá trầm tích cho phép giải quyết được nhiều vấn đề: biết được
thành phần định lượng - khoáng vật của đá trầm tích; phân loại và xác định đặc
điểm của nguồn vật liệu trầm tích và điều kiện tích tụ thông qua nghiên cứu các
modul thạch hoá; phân loại chính xác hơn một số kiểu đá và khôi phục đặc điểm
tướng và địa động lực khi lắng đọng trầm tích thông qua nghiên cứu
sự phân bố các nguyên tố hoá học.