Nguyễn
Hoàng Ninh1*, Phạm Văn Sơn1, Nguyễn
Thị Hải Vân1, Nguyễn Đức Hà1,
Nguyễn
Thị Huyền1, Nguyễn Quốc Khánh1,
Nguyễn Thị Liên1, Trần Văn Trọng1,
Nguyễn Viết Tuân1, Nguyễn Huy Dương1
1Trung tâm Viễn thám và Tai biến Địa
chất, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản
* Tác giả liên hệ: ninh.dcks@gmail.com
Tóm tắt: Trong những năm gần đây, sự
tiến bộ về kỹ thuật đo vẽ địa
hình và công nghệ bay chụp ảnh viễn thám đã tạo
nên sự đa dạng của nhiều loại tư liệu
địa hình số và ảnh vệ tinh. Sự phát triển
của các công nghệ xử lý dữ liệu và ảnh số
đã giúp việc khai thác các nguồn tư liệu nói trên dễ
dàng hơn, đặc biệt hiệu quả khi phục vụ
các hoạt động điều tra, nghiên cứu tai biến
địa chất, trong đó có tai biến trượt lở
đất đá. Trong bài báo này, các tác giả sẽ trình bày
kết quả nghiên cứu ứng dụng phân tích địa
hình trên mô hình lập thể số kết hợp giải
đoán ảnh viễn thám độ phân giải cao để
thành lập bản đồ hiện trạng trượt
lở đất đá. Nghiên cứu được áp dụng
thử nghiệm tại khu vực xã Tam Chung, huyện
Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa. Trên cơ sở kết hợp
việc phân tích bề mặt địa hình nổi tạo
ra từ DEM có độ phân giải 5x5 m, với việc
phân tích các ảnh vệ tinh được tham khảo miễn
phí từ Google Earth, các tác giả đã xác định
được 4 khối trượt cổ từ phân tích
bề mặt địa hình nổi và 222 khối trượt
mới từ giải đoán các cảnh ảnh Google Earth.
Công tác khảo sát thực địa đã tiếp cận
được 97 khối để kiểm chứng kết
quả giải đoán (chiếm 42,92% tổng số lượng
khối trượt giải đoán) và đã xác nhận
được 94/97 khối đã xảy ra trượt lở
đất đá. Như vậy, tỷ lệ giải
đoán chính xác đạt tới ~96,91%, chứng tỏ việc
ứng dụng phương pháp có hiệu quả cao trong việc
nhận dạng các khối trượt. Tuy vẫn còn một
số tồn tại do phụ thuộc vào nguồn tư
liệu sẵn có, kết quả của nghiên cứu cho thấy
những thế mạnh của phương pháp khi
được ứng dụng tại những khu vực
điều tra có đủ nguồn tư liệu địa
hình và viễn thám theo yêu cầu. Phương pháp này có thể
tiếp tục được phát triển thêm nhằm giám
sát sự biến đổi của bề mặt địa
hình theo thời gian, phục vụ hiệu quả hơn
cho công tác lập các bản đồ hiện trạng
trượt lở đất đá ở tỷ lệ lớn.
Từ khóa:
viễn thám, giải đoán
ảnh, phân tích mô hình lập thể số, thành lập bản
đồ hiện
trạng trượt
lở đất đá
(Xem toàn văn: Liên hệ với Tạp chí Địa
Chất – Trung tâm Thông tin, Lưu trữ và Tạp chí
địa chất)