PHẠM VĂN LONG1,
VINCENT PARDIEU2, GASTON GIULIANI3, NGỤY TUYẾT
NHUNG4,
PHẠM THỊ THANH HIỀN5, PHẠM ĐỨC
ANH1, NGUYỄN NGỌC KHÔI6, HOÀNG QUANG VINH7
1Trung
tâm Nghiên cứu Kiểm định Đá quư và Vàng, 91
Đinh Tiên Hoàng, Hà Nội
2
Supervisor Field-Gemmology, GIA Laboratory
3 Université Paul
Sabatier, GET, Toulouse and Université de Lorraine, CRPG,
UMR 7358 CNRS-UL, BP 20, 54501- Vandœuvre-lès-Nancy cedex, France
4 Trung tâm Ngọc
học, Hội Đá quư Việt Nam
5Khoa Địa
chất, Trường Đại học Mỏ - Địa
chất, Đông Ngạc, Từ Liêm, Hà Nội
6Khoa Địa
chất, Trường Đại học Khoa học Tự
nhiên, Nguyễn Trăi, Thanh Xuân, Hà Nội
7 Viện Địa chất, Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Phố Chùa Láng,
Đống Đa, Hà Nội
Tóm tắt:
Khoáng vật
spinel vùng Lục Yên (tỉnh Yên Bái) được phát hiện
từ năm 1985 cùng với các thành tạo ruby và saphir trong
sa khoáng. Spinel vùng Lục Yên có rất nhiều màu sắc
khác nhau: đỏ, hồng, tím, xanh nước biển,
xanh da trời,... Loại spinel có chất lượng ngọc
cao dùng để làm hàng trang sức chủ yếu
được khai thác trong sa khoáng, trong khi đó loại
spinel trong đá gốc (đá hoa) thường có chất
lượng ngọc thấp và chủ yếu dùng làm mẫu
sưu tập. Màu sắc của spinel Lục Yên thay đổi
tuỳ thuộc vào hàm lượng của các nguyên tố tạp
chất gây màu. Sự có mặt của crôm (Cr2O3)
tạo ra các tông màu đỏ và hồng. Sự kết hợp
giữa Cr2O3 và FeO
tạo màu tím. Cobalt (CoO) tạo màu xanh lam. Sắt (Fe2O3)
tạo ra tông màu nâu và ánh phớt nâu... Tổ hợp bao thể
đă phát hiện bao gồm apatit, rutin, goethit, orthoclas, và các
bao thể dạng tinh thể âm.