CÔNG VIÊN ĐỊA CHẤT TOÀN CẦU
UNESCO ĐẮK NÔNG
- NHỮNG GIÁ TRỊ DI SẢN NỔI BẬT VÀ CHẶNG
ĐƯỜNG DẪN TỚI
DANH HIỆU CAO QUƯ
La Thế Phúc1*, Lương Thị Tuất1,
Phạm Hồng Thái1, Phạm Đ́nh Sắc1.
Bùi Văn Thơm2. Lê Thị Minh Lư3, Nguyễn
Khắc Sử4, Nguyễn Lân Cường4.
Vũ Tiến Đức5; Lê Xuân Hưng6,
Trần Quốc Huy7, Phạm Ngọc Danh8.
Nguyễn Thanh Tùng9, Nguyễn Trung Minh1
1Bảo
tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ
Việt Nam;
2Viện
Địa chất, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ
Việt Nam;
3Trung tâm
Nghiên cứu và Phát huy Giá trị Di sản Văn hóa, Hội
Di sản Văn Hóa Việt Nam;
4Hội
Khảo cổ học Việt Nam;
5Viện
Khoa học Xă hội Vùng Tây Nguyên, Viện Hàn lâm Khoa học
Xă hội Việt Nam;
6Đại
học Đà Lạt;
7Ban Quản
lư Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO Đắk
Nông;
8Sở
Khoa học và Công nghệ tỉnh Đắk Nông;
9Công ty
Phú Gia Phát - HCM;
Email: laphuc@gmail.com
Tóm
tắt: Nửa phần phía bắc
của tỉnh Đắk Nông là khu vực tập trung mật
độ cao hàng chục điểm di sản địa
chất có giá trị cấp quốc gia, khu vực và quốc
tế, thuộc 9/10 kiểu di sản địa chất
theo phân loại của UNESCO và của Bộ Tài nguyên &
Môi trường, bao gồm: kiểu A - Cổ sinh; kiểu
B - Địa mạo; kiểu C - Cổ môi trường; kiểu
D - Đá; kiểu E - Địa tầng; kiểu F - Khoáng vật,
khoáng sản; kiểu I - Kiến tạo; kiểu K - Vũ
trụ và kiểu L - Lục địa, đại
dương. Ngoài ra, khu vực này c̣n có các khu bảo tồn
thiên nhiên, vườn quốc gia có tính đa dạng sinh học
cao, đồng thời cũng là nơi lưu giữ phong
phú các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể,
khiến cho khu vực này trở thành một quần thể
di sản thiên nhiên và văn hóa có giá trị nổi bật
toàn cầu. Ư tưởng điều tra nghiên cứu di sản
địa chất, xây dựng công viên địa chất
cho khu vực này được các nhà địa chất khởi
xướng từ năm 2006, nay đă trở thành hiện
thực với danh hiệu “Công viên Địa chất Toàn
cầu UNESCO Đắk Nông” vừa được UNESCO
công nhận ngày 07/7/2020. Danh hiệu cao quư này là thành quả
nghiên cứu của nhiều đề tài KHCN, là sự ghi
nhận xứng đáng cho những cống hiến không ngừng
nghỉ suốt nhiều năm qua của các nhà khoa học
đa ngành, các cấp quản lư thuộc các lĩnh vực,
các bộ ngành khác nhau và nỗ lực của lănh đạo
chính quyền các cấp và nhân dân tỉnh Đắk Nông. Bài
viết này giới thiệu khái quát quá tŕnh 14 năm xây dựng
công viên địa chất, các giá trị di sản nổi bật
có được từ các công tŕnh nghiên cứu khoa học
đă làm nên danh hiệu “Công viên Địa chất Toàn cầu
UNESCO Đắk Nông”.
Từ khóa: công viên địa
chất, di sản địa chất, đa dạng sinh học,
di sản văn hóa, Đắk Nông
(Xem toàn văn: Liên
hệ với Tạp chí Địa Chất – Trung tâm Thông
tin, Lưu trữ và Tạp chí địa chất)