CHỈ SỐ XÁO TRỘN
MÔI TRƯỜNG KARST VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LƯ, BẢO TỒN
TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN TẠI VƯỜN QUỐC
GIA PHONG NHA - KẺ BÀNG
VŨ THỊ MINH NGUYỆT1,
TỐNG PHÚC TUẤN2,
NGUYỄN THỊ THẢO1, TRẦN THỊ NHUNG2,
NGUYỄN MINH QUẢNG1
1Viện Địa chất, Viện Hàn lâm
Khoa học và Công nghệ VN
2Viện Địa lư, Viện Hàn lâm Khoa học
và Công nghệ VN
Tóm tắt: Karst
là một dạng cảnh quan môi trường đặc biệt,
có thể mang lại nhiều nguồn lợi về kinh tế,
khoa học, giáo dục, giải trí và thẩm mỹ. Nguồn
tài nguyên thiên nhiên này rất dễ bị xáo trộn và tổn
thương do các hoạt động nhân sinh. Chỉ số
xáo trộn môi trường karst (KDI) đă và đang
được áp dụng tại các khu vực karst trên thế
giới nhằm đánh giá các tác động của các hoạt
động nhân sinh và cung cấp thông tin cho việc quản
lư và bảo vệ cảnh quan karst. KDI lần đầu
tiên được áp dụng và cải biến phù hợp với
điều kiện đặc thù của Vườn Quốc
gia Phong Nha - Kẻ Bàng (VQG PNKB). Kết quả nghiên cứu
đă xây dựng và lượng hóa được bộ chỉ
thị KDI tại VQG PNKB gồm 27 chỉ thị thuộc
các nhóm địa mạo-địa chất, thủy
văn, không khí, sinh vật và phát triển kinh tế-xă hội.
KDI ở VQG PNKB có giá trị từ 0,12 đến 0,4 theo
phân bố không gian từng khu vực khác nhau, thể hiện
môi trường karst tại VQG PNKB được bảo tồn
tốt. Các chỉ thị có giá trị điểm số
gây xáo trộn cao đă được nhận dạng,
đây là cơ sở thông tin giúp các nhà quản lư triển
khai các giải pháp hiệu quả và phù hợp để bảo
tồn cảnh quan karst tại VQG PNKB. Kết quả nghiên
cứu này là tiền đề áp dụng KDI tại các khu vực
karst tại Việt Nam nhằm quản lư hiệu quả nhất
trên thực tế đồng thời cung cấp thông tin
để đối sách mức độ bảo tồn cảnh
quan giữa các khu vực karst trong nước với các khu
vực karst trên thế giới.
Từ khóa: chỉ số xáo trộn môi
trường karst, chỉ thị môi trường, bảo tồn
cảnh quan karst, hoạt động nhân sinh, Phong Nha - Kẻ
Bàng.
(Xem toàn
văn: Liên hệ với Tạp chí Địa Chất-Trung
tâm Thông tin, Lưu trữ và Tạp chí Địa chất)