NGUY CƠ TAI BIẾN TRƯỢT LỞ
LIÊN QUAN HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
KHOÁNG SẢN TẠI KHU VỰC
TƯƠNG DƯƠNG, NGHỆ AN
Nguyễn
Thị Hòa1,2, Trịnh Thành1, Nguyễn
Phương2, Nguyễn Quốc Phi2
1Viện Khoa học và Công nghệ môi
trường, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội;
2Khoa Môi trường, Trường Đại
học Mỏ-Địa chất
Tóm
tắt: Hiện nay, hoạt động khai thác
khoáng sản cùng với các hiện tượng thời tiết
thất thường gây mưa lớn và thúc đẩy các
quá trình tai biến địa chất, đặc biệt
là hiện tượng trượt lở đất
đá. Kết quả
khảo sát thực tế vùng Tương Dương, Nghệ
An cho thấy các dạng tai biến
trượt
lở liên
quan đến khai thác khoáng sản chủ yếu
là sạt lở
sườn tầng khai thác, bãi thải, sự phá vỡ các
hồ chứa quặng đuôi. Bài báo đã sử dụng phương
pháp mô hình thống kê Bayes và hệ số tin cậy để
tính toán trọng số cho từng yếu tố ảnh
hưởng đến khả năng xảy ra tai biến
trượt lở do hoạt động khai thác khoáng sản.
Kết quả tích hợp các trọng số
tính toán được từ 14 lớp thông tin về các
điều kiện địa chất nền (thạch học,
đứt gãy, địa chất công trình, địa chất
thủy văn, vỏ phong hóa, loại hình đất…) cũng
như các điều kiện tự nhiên và nhân sinh (độ
dốc, hướng dốc, mạng lưới thủy
văn, hiện trạng sử dụng đất/thảm
thực vật, lượng mưa trung bình năm...) cho
phép xây dựng các sơ đồ dự báo nguy cơ
trượt lở đất. Kết quả nghiên cứu cho thấy mô
hình Thống kê Bayes và phương pháp Hệ số tin cậy
có độ chính xác cao, tương ứng là 89,7% và 91,0%.
Trên cơ sở đó đã xác định được phía nam và tây nam vùng nghiên cứu là nơi tập
trung cao các yếu tố ảnh hưởng đến nguy
cơ trượt lở. So sánh kết quả nghiên cứu
với thực tế thấy rằng trên 70% các điểm
trượt đã biết nằm trong các vùng được
xếp loại có nguy cơ cao đến rất cao.
Từ khóa: Hoạt
động khai thác khoáng sản, nguy cơ tai biến
trượt lở, Tương Dương, Nghệ An
(Xem toàn văn: Liên hệ với Tạp
chí Địa Chất – Tổng Cục Địa chất
và Khoáng sản Việt Nam)