TRẠNG THÁI CẤU TRÚC (ĐỘ TRẬT TỰ
AL-SI) CỦA FELSPAT MÀU LỤC
TRONG PEGMATIT CHỨA
ĐÁ QUƯ VÙNG LỤC YÊN, YÊN BÁI
Ngụy
Tuyết Nhung1,2, Nguyễn Thị Minh Thuyết1
1Khoa Địa chất, Trường
Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học
Quốc gia Hà Nội;
2Trung tâm Ngọc học, Hội Đá quư Việt
Nam
Tóm
tắt: Hai mươi mẫu felspat
với độ trong khác nhau và màu sắc
thay đổi từ lục đến lam
được lấy từ thân pegmatit chứa
đá quý ở Lục Yên để xác
định độ trật tự Al-Si bằng
phương pháp nhiễu xạ Roentgen cho mẫu
bột (XRD). Kết quả cho thấy độ trật
tự của felspat thể hiện qua giá
trị ∑t1 thay
đổi trong khoảng rộng từ 0,71 đến
0,95, độ xiên ∆ từ 0 đến 0,93 tương
ứng với orthoclas và microclin, điều
đó có nghĩa là felspat màu lục
của Lục Yên tồn tại ở hai biến
thể - một nghiêng và ba nghiêng. Thành phần
hóa học của 4 mẫu orthoclass và microclin
được xác định bằng
phương pháp phân tích vi dò điện
tử (EPMA) cho thấy hàm lượng Pb và
các nguyên tố kiềm Rb, Cs trong orthoclas cao hơn trong
microclin. Các ion này đã cản trở Al
trong quá trình sắp xếp trật tự.
Chất lượng ngọc bao gồm màu
sắc và độ trong của orthoclass cao hơn
so với microclin. Do màu lục tồn tại
cả ở orthoclas và microclin nên tác giả
đề nghị sử dụng tên amazonit cho cả hai
biến thể khoáng vật này cũng như cho
felspat màu lục của Lục Yên.
Từ khóa: felspat màu lục, pegmatit,
Lục Yên, Yên Bái.
(Xem toàn văn: Liên hệ với Tạp
chí Địa Chất – Tổng Cục Địa chất
và Khoáng sản Việt Nam)